Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος
Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”
50 χρόνια
«Pacem in Terris»
«Η Ειρήνη στη γη»
Στον επίσημο εορτασμό που οργάνωσε το Ποντιφικό Συμβούλιο Δικαιοσύνη και Ειρήνη για τα 50 χρόνια, από την έκδοση της εγκυκλίου του Πάπα Ιωάννου 23ου «Pacem in Terris» προσκλήθηκε και παρευρέθει ο Γενικός Γραμματέας της Συνοδικής Επιτροπής Δικαιοσύνη και Ειρήνη της Ελλάδας Νίκος Βουτσίνος. Ήταν μια διήμερη συνάντηση στην αίθουσα της Νέας Συνόδου του Βατικανού με ομιλητές από το Παγκόσμιο Συμβούλιο των εκκλησιών, τα Ηνωμένα Έθνη, την Unesco, Καθηγητές Πανεπιστημίων. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, Σύνοδο Επισκόπων Ευρώπης, Αφρικανική Ένωση, Σύνοδο Επισκόπων Αφρικής και Μαδαγασκάρης, Συνόδου Καθολικών Πατριαρχών Ανατολής, Οργάνωση Αμερικανικών κρατών, Σύνοδο Επισκόπων Λατινικής Αμερικής, Ασίας.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου ο Άγιος Πατέρας δέχτηκε σε ακρόαση όλα τα μέλη της Συνόδου στην αίθουσα Κλημεντίνη με την ακόλουθη ομιλία:
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,
Μοιράζομαι σήμερα μαζί σας την επέτειο της ιστορικής Εγκυκλίου « Pacem in Teris » που εκδόθηκε από τον Μακάριο Ιωάννη τον 23ο στις 11 Απριλίου 1963. Η Θεία Πρόνοια θέλησε αυτή η συνάντηση να λάβει χώρα λίγο μετά την αναγγελία της αγιοποίησης του. Σας χαιρετώ όλους, ιδιαιτέρως τον Καρδινάλιο Turkson [Επικεφαλής του Ποντιφικού Συμβουλίου “Δικαιοσύνη και Ειρήνη”]
Οι πιο ηλικιωμένοι από εμάς θυμόμαστε καλά την εποχή της Εγκυκλίου «Ειρήνη στη γη». Ήταν η εποχή της κορύφωσης του λεγομένου «ψυχρού πολέμου». Στο τέλος του 1962 η ανθρωπότητα είχε βρεθεί στα πρόθυρα μιας παγκόσμιας ατομικής σύρραξης και ο Πάπας έκανε από καρδίας μια δραματική έκκληση ειρήνης, απευθυνόμενος έτσι σε όλους εκείνους που είχαν ευθύνες εξουσίας. Έλεγε: «Με το χέρι στην καρδιά, ας ακούσουν την κραυγή αγωνίας που από όλα τα μέρη της γης, από τα αθώα μικρά παιδιά έως του υπερήλικους κι από τα άτομα έως τις κοινότητες ανυψώνεται στον ουρανό. Ειρήνη, ειρήνη». (Ραδιοφωνικό μήνυμα 25 Οκτωβρίου 1962). Ήταν μία κραυγή προς τους ανθρώπους αλλά ήταν και μια ικεσία προς τον Ουρανό. Ο διάλογος μεταξύ των δύο αντιπάλων μπλοκ, που άρχισε τότε με δυσκολία, οδήγησε, κατά την διάρκεια της παποσύνης ενός άλλου Μακαρίου, του Ιωάννη Παύλου του 2ου, στην υπερνίκηση εκείνης της φάσης και στο άνοιγμα δρόμων προς ελευθερία και διάλογο. Οι σπόροι ειρήνης που έριξε ο Μακάριος Πάπας Ιωάννης ο 23ος καρποφόρησαν. Και όμως, μολονότι έπεσαν τοίχοι και τείχη, ο κόσμος εξακολουθεί να χρειάζεται την ειρήνη και η ανάκληση της « Ειρήνης στη γη» παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη.
1. Ποια είναι όμως τα θεμέλια της οικοδόμησης της ειρήνης; Η «Ειρήνη στη γη» σκοπεύει να το υπενθυμίζει σε όλους: Συνίστανται στη θεία προέλευση του ανθρώπου, της κοινωνίας και της ίδιας τη εξουσίας, η οποία δεσμεύει τα άτομα, τις οικογένειες, τις διάφορες κοινωνικές ομάδες και τα Κράτη να βιώνουν σχέσεις δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.
Συνεπώς είναι καθήκον όλων των ανθρώπων να οικοδομήσουν τη ειρήνη πάνω στο παράδειγμα του Ιησού Χριστού, να προωθήσουν και να εφαρμόσουν τη δικαιοσύνη μέσα από αυτούς τους δύο δρόμους με αλήθεια και αγάπη. Ο καθένας να συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητες του στην ολοκληρωμένη ανθρώπινη ανάπτυξη σύμφωνα με τη λογική της αλληλεγγύης. Παρατηρώντας τα πράγματα σήμερα διερωτώμαι αν έχουμε κατανοήσει το μάθημα της « Ειρήνης στη γη». Διερωτώμαι αν οι λέξεις δικαιοσύνη και αλληλεγγύη ανήκουν απλώς στο λεξιλόγιό μας ή όλοι μας ενεργούμε ώστε να γίνουν πραγματικότητα.
Η Εγκύκλιος του Μακαρίου Ιωάννη του 23ου μας υπενθυμίζει με σαφήνεια ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ειρήνη και αρμονία αν δεν εργαστούμε όλοι για μία κοινωνία πιο δίκαιη και αλληλέγγυη, αν δεν υπερνικήσουμε σε όλα τα επίπεδα εγωισμούς, ατομικισμούς, ομαδικά συμφέροντα.
2. Ας πάμε λίγο παραπέρα. Ποιες συνέπειες απορρέουν από τη θεία προέλευση του ανθρώπου, της κοινωνίας και της ίδιας της εξουσίας ; Η «Ειρήνη στη γη» επικεντρώνεται σε μία βασική συνέπεια : στη αξία του ατόμου, στην αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπινου όντος που πρέπει πάντοτε να προωθείται, να γίνεται σεβαστή και να προφυλάσσεται. Και δεν είναι μόνο τα βασικά αστικά και πολιτικά δικαιώματα που πρέπει να είναι κατοχυρωμένα – υποστηρίζει ο Μακάριος Πάπας Ιωάννης ο 23ος – αλλά πρέπει να προσφέρεται στον καθένα η δυνατότητα να έχει πρόσβαση πραγματική στα βασικά μέσα διαβίωσης : την τροφή, το νερό, το σπίτι, την περίθαλψη, τη παιδεία και τη δυνατότητα να δημιουργήσει και να συντηρήσει οικογένεια. Αυτοί είναι οι στόχοι που έχουν το δίχως άλλο προτεραιότητα στην εθνική και διεθνή δράση και αυτοί καθορίζουν την ποιότητα αυτών των δράσεων. Από αυτούς εξαρτάται μια ειρήνη για όλους που θα έχει διάρκεια. Και είναι σημαντικό να έχει ζωτικό χώρο όλο εκείνο το φάσμα των οργανισμών και ενδιάμεσων οργανώσεων, οι οποίες στη λογική της άμεσης ενίσχυσης και στο πνεύμα της αλληλεγγύης επιδιώκουν αυτούς τους στόχους. Βέβαια, η Εγκύκλιος αναφέρεται σε στόχους και στοιχεία που έχει ενσωματώσει ο τρόπος σκέψης μας, όμως θα πρέπει να διερωτηθούμε: ισχύει όντως αυτό στην πραγματικότητα; Μετά από πενήντα χρόνια έχουν επαληθευτεί κατά την ανάπτυξη της κοινωνίας μας;
3. Η «Ειρήνη στη γη» δεν είχε σκοπό να υποστηρίξει ότι είναι καθήκον της Εκκλησίας να δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις σε θέματα, τα οποία λόγω της πολυπλοκότητας τους πρέπει να αποτελούν αντικείμενο της ελεύθερης συζήτησης. Όσον αφορά στα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, δεν εναπόκειται στο δόγμα να υποδείξει τις πρακτικές λύσεις αλλά στο διάλογο, στην προθυμία μας να ακούμε τον άλλον, στην υπομονή, στο σεβασμό προς τον άλλον, στην ειλικρίνεια και ακόμη στη διάθεση μας να επανεξετάζουμε τις απόψεις μας. Στο κάτω κάτω η έκκληση για ειρήνη του Πάπα Ιωάννη του 23ου το 1962 αποσκοπούσε στον προσανατολισμό της διεθνούς συζήτησης βάσει αυτών των αρετών.
4. Οι βασικές αρχές τις «Ειρήνης στη γη» μπορούν να οδηγήσουν αποτελεσματικά τη μελέτη και τη συζήτηση γύρω από τους» νέους κανόνες» που μάς ενδιαφέρουν : την κατάσταση έκτακτης ανάγκης της παιδείας, την επιρροή των μέσων μαζικής επικοινωνίας στις συνειδήσεις, την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της γης, την καλή ή κακή χρήση των αποτελεσμάτων των βιολογικών ερευνών, την κούρσα προς τους εξοπλισμούς, τα εθνικά και διεθνή μέτρα ασφάλειας. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία είναι σοβαρό σύμπτωμα της έλλειψης σεβασμού προς τον άνθρωπο και προς την αλήθεια με την οποία ελήφθησαν αποφάσεις εκ μέρους των Κυβερνήσεων και των πολιτών, μας το λέει με σαφήνεια. Η «Ειρήνη στη γη» χαράζει μια γραμμή που εκτείνεται από την ειρήνη που πρέπει να οικοδομηθεί στη καρδιά των ανθρώπων έως μια αναθεώρηση του μοντέλου ανάπτυξης και τρόπου δράσης μας σε όλα τα επίπεδα, για να είναι ο κόσμος μας ένας κόσμος ειρήνης. Αναρωτιέμαι αν είμαστε διατεθειμένοι να αποδεχθούμε το κάλεσμα.
Μιλώντας για ειρήνη, μιλώντας για την απάνθρωπη παγκόσμια οικονομική κρίση, που είναι ένα σοβαρό σύμπτωμα της έλλειψης σεβασμού προς τον άνθρωπο, δεν μπορώ να μη θυμηθώ με μεγάλη οδύνη τα πάρα πολλά θύματα του τελευταίου από μια σειρά τραγικών ναυαγίων που έλαβε χώρα σήμερα στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα. Μου έρχεται στο μυαλό η λέξη ντροπή! Είναι ντροπή! Ας προσευχηθούμε μαζί στο Θεό για όλους όσους έχασαν τη ζωή τους: άντρες, γυναίκες, και παιδιά, για τους συγγενείς τους και για όλους τους πρόσφυγες. Ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες τραγωδίες! Μόνο μία αποφασιστική συνεργασία όλων μας μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψή τους.
Αγαπητοί φίλοι, είθε να μας βοηθήσει ο Κύριος με τη μεσολάβηση της Παναγίας, βασίλισσας της ειρήνης, να υποδεχόμαστε πάντα μέσα μας τη ειρήνη, που είναι δώρο του Αναστηθέντος Χριστού και να εργαζόμαστε πάντοτε με ζήλο και με δημιουργικότητα για το κοινό καλό. Ευχαριστώ.
Στο τέλος μεταξύ των λίγων τυχερών που χαιρέτησαν προσωπικά τον Άγιο Πατέρα Φραγκίσκο. Ήταν και ο κ. Νίκος Βουτσίνος.
Η εγκύκλιος αυτή απευθύνεται σε όλους τους θρησκευόμενους και μη.
Ο Πάπας Ιωάννης 23ος καταδίκασε τότε τον ατομικό πόλεμο και τον πόλεμο γενικά.
Ο Πάπας Φραγκίσκος 1/09/2013 50 χρόνια μετά καταδίκασε τον πόλεμο πάλι.
– Η εκπαίδευση και η μόρφωση πρέπει να βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση για Ειρήνη.
– Δεν υπάρχει ειρήνη αν δεν υπάρχει το κοινό καλό παγκόσμια.
Απρίλιος 1963 – Οκτώβριος 2013 50 χρόνια μετά δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι στόχοι για ελευθερία και ειρήνη.
Σημείωση για τους συντάκτες
Η Διάσκεψη των Ευρωπαϊκών Επιτροπών Δικαιοσύνης και Ειρήνης (Δικαιοσύνη και Ειρήνη για την Ευρώπη) είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που ενώνει σήμερα 30 Εθνικές Επιτροπές Δικαιοσύνης και Ειρήνης. Κάθε μία είναι ιδρυμένη ή αναγνωρισμένη από τη Σύνοδο των Καθολικών Επισκόπων της. Η γραμματεία της Δικαιοσύνης και Ειρήνης για την Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Παρίσι (Γαλλία).
Παπαναστασίου 11, 15452 Π. Ψυχικό τηλ/φαξ 210-6711410
Email: voutsinos_adreas@hotmail.com or nikosvoutsinos@msn.com
