Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος
Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”
ΣΥΝΟΔΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ
«ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ»
«Στις μέρες μας τα σοβαρότερα προβλήματα που προσβάλλουν τον κόσμο είναι η ανεργία των νέων και η μοναξιά των ηλικιωμένων. Οι ηλικιωμένοι χρειάζονται φροντίδα και συντροφιά, οι δε νέοι εργασία και ελπίδα, αλλά κανείς τους δεν έχει ούτε το ένα ούτε το άλλο και το χειρότερο είναι ότι και οι δύο έχασαν αυτά τους τα ενδιαφέροντα. Έχουν συνθλιβεί από την παρούσα κατάσταση» (Πάπας Φραγκίσκος 1 Οκτωβρίου 2013).
«Όταν η κοινωνία δεν είναι οργανωμένη ώστε να παρέχει ευκαιρίες εργασίας για όλους, δεν είναι μία δίκαιη κοινωνία» (Πάπας Φραγκίσκος 1 Μαΐου 2013).
ΑΝΕΡΓΙΑ ΝΕΩΝ
Μία κρίση που απειλεί το μέλλον μας
Απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ευρώπη, στο πλαίσιο της γενικευμένης ανησυχίας σχετικά με την ανεργία, οι νέοι πληρώνουν την πιο βαριά τιμή με τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας από τον υπόλοιπο κόσμο, για μία οικονομική κρίση που οι ίδιοι δεν δημιούργησαν. Αν και η ανεργία των νέων, υπήρχε πριν την οικονομική κρίση, το σημερινό ύψος της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι τώρα διπλάσιο της ανεργίας των άλλων κατηγοριών ηλικίας και σε μερικές δε χώρες μέλη της Ε.Ε. ξεπερνά το ποσοστό του 50%. Ως Σύνοδος Ευρωπαϊκών Επιτροπών “Δικαιοσύνη και Ειρήνη”, επιθυμούμε να ενώσουμε τις φωνές μας με τις πρόσφατες εκκλήσεις για επείγουσα αναθεώρηση της στρατηγικής αντιμετώπισης αυτής της αδικίας.
Παρ’ όλη την αναγνώριση σε επίπεδο της Ε.Ε., της ανάγκης επένδυσης στη νεολαία δισεκατομμυρίων ευρώ, κατανεμημένα σε εγγυημένους σχεδιασμούς για τους νέους, οι οικονομικές πολιτικές δεν θα διαλύσουν από μόνες τους αυτή την κρίση. Χρειάζεται να κατανοηθεί ότι η ρίζα που δημιούργησε αυτή την κρίση, ήταν η αποτυχία να αντιληφθούμε ότι η Έννοια της Εργασίας εκτείνεται πολύ μακρύτερα από την πληρωμένη εργασία με κρίσιμες προσωπικές, κοινωνικές και πολιτιστικές επιπτώσεις. Γι’ αυτό η Καθολική Κοινωνική Διδασκαλία επανειλημμένα τόνισε ότι η αξιοπρεπής εργασία είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Στη σημερινή εποχή, σε πολλές Ευρωπαϊκές Χώρες, για την πλειονότητα των ανθρώπων, είναι ένα απαγορευμένο ανθρώπινο δικαίωμα το οποίο περιλαμβάνει και εκατομμύρια νέους.
Οι απαιτήσεις της αγοράς και ο οικονομικός τομέας έχουν τοποθετηθεί πάνω από τις ανάγκες της κοινωνίας και ειδικότερα πάνω από τις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Οι νέοι αντιπροσωπεύουν το μέλλον της κοινωνίας μας, αλλά οι προοπτικές της ζωής τους έχουν μειωθεί και η αξιοπρέπειά τους έχει παραβιασθεί. Διατρέχουν τον κίνδυνο να γίνουν μία χαμένη γενιά. Η ανάγκη επένδυσης σε ανθρώπους έχει αγνοηθεί, ενώ δίνεται έμφαση στην εξισορρόπηση των εθνικών προϋπολογισμών. Αυτή η στρατηγική, μακροπρόθεσμα καταστρέφει τη δυνατότητα βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Η αποθαρρυντική επίπτωση της ανεργίας αποτρέπει πολλούς νέους να επενδύσουν στην κατάρτιση και την επιχειρηματικότητα… Εξάλλου πολλοί νέοι πληρώνουν πολύ υψηλά δίδακτρα για πανεπιστημιακή εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, χρεώνοντας τους εαυτούς τους σε νεαρή ηλικία χωρίς οι θέσεις εργασίας να είναι άμεσα διαθέσιμες. Μερικοί διαλέγουν να μεταναστεύσουν σε αναζήτηση καλυτέρων ευκαιριών κάπου αλλού. Και ενώ η ελευθερία μετακίνησης είναι ευπρόσδεκτη πέραν των εθνικών συνόρων, για τις κοινότητες που χάνουν πολυάριθμους νέους από έλλειψη ευκαιριών, οι επιπτώσεις είναι καταστροφικές.
Άμεση προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις, για να απαντήσουν στην κρίση, όπως έχει αναγνωρισθεί και από τους ηγέτες της Ε.Ε., πρέπει να είναι η επένδυση σε ευκαιρίες απασχόλησης για τους νέους. Για να γίνει αυτή η επένδυση αποτελεσματική πρέπει να υπάρξει ουσιαστική δέσμευση με εργοδότες οι οποίοι θα υποστηρίξουν πραγματικές ευκαιρίες εργασιακής απασχόλησης για νέους. Πρέπει οι εργοδότες να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν να έχουν ισορροπημένο εργατικό δυναμικό, ώστε να απασχολούν νέους χωρίς εμπειρία μαζί με άλλους που έχουν εμπειρία για να την μοιραστούν. Εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί για αποφυγή εκμετάλλευσης των νέων, διασφαλίζοντας ότι θα λαμβάνουν δίκαιη αμοιβή για την εργασία τους και ότι οποιαδήποτε ευκαιρία επαγγελματικής κατάρτισης, προσφερόμενη με την πρακτική άσκησης ή τοποθέτησης σε θέση εργασίας, θα γίνεται σε προκαθορισμένο πλαίσιο.
Θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι πολλοί νέοι είναι απογοητευμένοι με τις πολιτικές ηγεσίες και διαδικασίες, για τις οποίες θεωρούν ότι έχουν αγνοήσει τις ανάγκες και ανησυχίες τους και απέτυχαν να τούς προστατεύσουν. Η εξάπλωση αυτής της απογοήτευσης θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία και απειλεί τη σταθερότητα του μέλλοντος των κοινωνιών μας. Απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ευρώπη αυτά τα συναισθήματα έχουν εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων βίαιων διαμαρτυριών και αυξημένη υποστήριξη πολιτικών εξτρεμιστών.
Παράλληλα με τη στρατηγική για την ανεργία των νέων, οι πολιτικοί ηγέτες χρειάζεται να επενδύσουν στη δημοκρατία, θέτοντας σε εφαρμογή μηχανισμούς διαβούλευσης, όπου θα συμμετέχουν ενεργά οι νέοι και οι οπoίες θα αποσκοπούν να επιλύσουν την κρίση.
Μακροπρόθεσμα, η εκπαίδευση πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας βιώσιμης πολιτικής για την απασχόληση. Η εκπαίδευση αξίζει πολύ περισσότερο από την προετοιμασία απασχόλησης. Προετοιμάζει, επίσης, νέους να γίνουν πολίτες. Ως εκ τούτου, η ευρείας αντίληψης μόρφωση είναι ζωτικής σημασίας. Παρ’ όλα αυτά τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να αποσκοπούν σε τακτικό διάλογο με τις επιχειρήσεις και τους εργοδότες για να εξασφαλίζουν ότι παρέχουν μαθήματα τα οποία είναι σχετικά με την σύγχρονη αγορά εργασίας. Το παραδοσιακό μοντέλο «επάγγελμα για μια ζωή», δεν είναι πλέον ένας πραγματικά επιτεύξιμος στόχος. Πολλοί νέοι θα επωφεληθούν αν έχουν μία πιο ευέλικτη προσέγγιση, η οποία θα τούς ενθαρρύνει να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και να συνεχίσουν να οικοδομούν πάνω σ’ αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασιακής τους ζωής.
Σ’ αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικές οι αξίες που μεταδίδουμε στους νέους σε σχέση με την εργασία και την απασχόληση. Ο πυρήνας αξιών αλληλεγγύης, το κοινό καλό και η υπηρεσία προς τους άλλους μπορεί να χαθούν στην αυξανόμενη υλιστικά κοινωνία μας. Η εργασία συνδυασμένη με ένα τρόπο όπου επιτρέπουμε σημαντικές διαφορές σε επίπεδα αμοιβής για διαφορετικούς τύπους εργασιακής απασχόλησης, με λίγη ή καθόλου σχέση με την πραγματική αξία εργασίας, δημιουργεί ένα πολιτιστικό πλαίσιο, όπου ένας νέος μπορεί να θεωρήσει τον εαυτό του ή τον εαυτό της αποτυχημένο(η) επειδή δεν έχει μία «συναρπαστική εργασία», «υψηλό μισθό» ή «αναγνωρισιμότητα». Αυτό όχι μόνο τραυματίζει την νοητική υγεία και ευημερία του ατόμου, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε διάλυση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Η ανεργία των νέων είναι το πιο προφανές και ανησυχητικό σύμπτωμα ενός πολύ ευρύτερου προβλήματος –της αποτυχίας να καταλάβουμε την αξία της εργασίας σε κοινωνικό κα οικονομικό επίπεδο… Ως εκ τούτου, η ανεργία των νέων πρέπει να είναι μία σαφή προτεραιότητα των Κυβερνήσεων και το θέμα να μην ληφθεί υπόψη μεμονωμένα, αλλά ως μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας η οποία να θεωρεί ότι κάθε εμπόδιο στην εξεύρεση εργασίας επηρεάζει όλους τους τομείς της κοινωνίας.
Θα πρέπει επίσης να γίνει διαρκές χαρακτηριστικό της ατζέντας του Ευρωπαïκού Συμβουλίου και να λαμβάνεται υπόψη ως βασική προτεραιότητα των σχετικών διεθνών οργανισμών. Βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις θα βοηθήσουν αυτούς που κινδυνεύουν περισσότερο, αλλά πιο σημαντικές είναι οι μακροπρόθεσμες πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές, οι οποίες θα πρέπει να παρέχουν ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο μοντέλο εργασιακής απασχόλησης για τις κοινωνίες μας. Η παρούσα κρίση προσφέρει μία ευκαιρία για διαρκή αλλαγή, όπου η νόμιμη προσδοκία των νέων να συμμετέχουν στην ηγεσία, να αναγνωρίζεται και να ενθαρρύνεται.
Με την προσδοκία των προσεχών Ευρωπαïκών εκλογών, καλούμε τις Ευρωπαïκές Κυβερνήσεις και τα Θεσμικά Όργανα της Ενωμένης Ευρώπης ( Ε.Ε. ) να :
– Δώσουν προτεραιότητα σε σχέδια οικονομικής ανάκαμψης, με συγκεκριμένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, διαμορφωμένες σε συνεργασία με νέους ανθρώπους.
– Εξασφαλίσουν ταχεία πρόοδο στην αναγνώρισης των τίτλων σπουδών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
– Εξετάσουν τους υπάρχοντες μηχανισμούς διαβούλευσης και συμμετοχής των νέων ανθρώπων, με σκοπό την ταυτόχρονη αντιμετώπιση της πολιτικής αποξένωσης και του πολιτικού εξτρεμισμού που παρουσιάζουν άνοδο μεταξύ των νέων.
– Υποστηρίξουν εκείνους τους εργοδότες οι οποίοι παρέχουν τις κατάλληλες ευκαιρίες σε νέους, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι κρατικοί μηχανισμοί είναι επαρκείς για να προστατεύσουν τους νέους από την εργασιακή εκμετάλλευση.
– Παράσχουν οικονομική βοήθεια για εκπαίδευση / επαγγελματική κατάρτιση.
– Δημιουργήσουν μηχανισμούς διαβούλευσης για να εξετάζουν τη συμβολή του τρέχοντος συστήματος εκπαίδευσης στη βιώσιμη εργασιακή απασχόληση, με τη συμμετοχή όλων των βασικών ενδιαφερομένων, περιλαμβανομένων του επιχειρηματικού τομέα, των συνδικαλιστικών και εργατικών οργανώσεων και των νέων.
Απόδοση στα Ελληνικά : Ιππολύτη Κακλέα – Επιμέλεια: ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ “ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ”
Σημείωση για τους συντάκτες
Η Διάσκεψη των Ευρωπαϊκών Επιτροπών Δικαιοσύνης και Ειρήνης (Δικαιοσύνη και Ειρήνη για την Ευρώπη) είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που ενώνει σήμερα 30 Εθνικές Επιτροπές Δικαιοσύνης και Ειρήνης. Κάθε μία είναι ιδρυμένη ή αναγνωρισμένη από τη Σύνοδο των Καθολικών Επισκόπων της. Η γραμματεία της Δικαιοσύνης και Ειρήνης για την Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Παρίσι (Γαλλία).
Παπαναστασίου 11, 15452 Π. Ψυχικό τηλ/φαξ 210-6711410
Email: voutsinos_adreas@hotmail.com or nikosvoutsinos@msn.com
