Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος
Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”
Ανακοίνωση από την Παγκόσμια Συνάντηση Λαϊκών Κινημάτων στη Ρώμη.
Από τη στιγμή που τα προβλήματα των φτωχών δε επιλύονται ριζικά, με την αποποίηση της απόλυτης αυτονομίας των αγορών και της κερδοσκοπίας και με την στοχοποίηση των αιτιών που προκαλούν ανισότητες, καμία λύση δε θα βρεθεί για τα παγκόσμια προβλήματα.
Βατικανό, Οκτώβριος 2014 – Παρατίθεται η Ανακοίνωση της Παγκόσμιας Συνάντησης Λαϊκών Κινημάτων που οργανώθηκε από το Ποντιφικό Συμβούλιο Δικαιοσύνη και Ειρήνη από 27/10-29/10/2014, με τη συμμετοχή του Αγίου Πατέρα Πάπα Φραγκίσκου στη Ρώμη.
Η κουλτούρα της στήριξης που υπηρετεί τους φτωχούς ανθρώπους και τα φτωχά κράτη.
Από τη στιγμή που τα προβλήματα των φτωχών δε επιλύθηκαν, παρά την αποποίηση απόλυτης αυτονομίας των αγορών και της κερδοσκοπίας και παρά την στοχοποίηση των αιτιών που προκαλούν ανισότητες, καμία λύση δε θα βρεθεί για το παγκόσμιο πρόβλημα, για αυτό το λόγο, ή για οποιοδήποτε πρόβλημα. Η ανισότητα είναι η ρίζα των κοινωνικών δεινών.
Η σκέψη του Πάπα Φραγκίσκου και ο τρόπος που συνεχώς συνόδευε τους αποκλεισμένους-στήριζε τους αποκλεισμένους- στις αγωνίες τους και στις προσπάθειες τους να οργανωθούν, μας ενέπνευσε και μας παρακίνησε να πραγματοποιήσουμε αυτή την Παγκόσμια Συνάντηση των Λαϊκών Κινημάτων. Επιθυμούμε να μεταφέρουμε στο Θεό, στην Εκκλησία και στον κόσμο τη φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή. Όχι με σκοπό να υψώσουν περισσότερο τη φωνή τους, αλλά επειδή φιμώνονται από αυτούς που έχουν οικονομική ισχύ. Ευχόμαστε να βάλουμε σε πράξη την κουλτούρα της στήριξης που υπηρετεί τους φτωχούς ανθρώπους, τους φτωχούς λαούς τη φτωχή Εκκλησία, πράγμα στο οποίο όλοι αποβλέπουμε με τη βοήθεια του Αγίου Πατέρα. Θέλουμε να ακούσουμε ο ένας τον άλλο, να κρίνουμε και να δρούμε με βάση την εμπειρία που βιώσαμε σε εκείνους τους τομείς των οποίων η αξιοπρέπεια επλήγη εξαιτίας κοινωνικών αδικιών, οικονομικού αποκλεισμού κι ενός ειδωλολατρικού χρηματιστιριακού συστήματος. Μαζί θέλουμε να συζητήσουμε τις διαρθρωτικές αιτίες της τόσης ανισότητας που μας κλέβει τις δουλειές, τις κατοικίες και τη γη, και που αναπαράγει βία και καταστρέφει τη φύση. Επίσης, θέλουμε να δεχτούμε την πρόκληση που ο Πάπας Φραγκίσκος με τόλμη κι ευφυΐα έθεσε: να αναζητήσουμε ριζοσπαστικές προτάσεις για να λύσουμε το πρόβλημα των φτωχών.
Αυτή η Παγκόσμια Συνάντηση Λαϊκών Κινημάτων συγκεντρώνει όλους τους κοινωνικούς ηγέτες από τις πέντε ηπείρους που εκπροσωπούν κινήματα βάσης δημιουργημένα από αυτούς των οποίων το αναφαίρετο δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή εργασία, σε ένα αξιοπρεπές σπίτι και σε ένα γόνιμο κομμάτι γης υποβαθμίζεται, απειλείται ή καταστρατηγείται. Στο μεταξύ, αυτά τα κινήματα εκπροσωπούν τρεις κοινωνικούς τομείς που όλο και περισσότερο αποκλείονται: 1. Ο τομέας των εργαζομένων που κινδυνεύουν να χάσουν ή δεν έχουν καθόλου εξασφάλιση εργασίας, ο ανεπίσημος τομέας των αυτοαπασχολουμένων, μεταναστών, εργατών με την ημέρα, και όλων αυτών που δεν προστατεύονται από εργασιακά δικαιώματα και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις 2. Των αγροτών χωρίς γη, οικογένειες αγροτών, των γηγενών κι αυτών που απειλούνται με διωγμό από την γη τους εξαιτίας της αγροκερδοσκοπίας και της βίας. 3. Των περιθωριοποιημένων και ξεχασμένων, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων περιφερειακών συνοικιών ή πρόχειρων καταυλισμών χωρίς κατάλληλες υποδομές. Στη συνάντηση έλαβαν μέρος συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που είναι κοντά σε αυτά τα κινήματα. Τέλος, συμμετείχαν επίσκοποι και εργαζόμενοι στις ενορίες από διάφορες χώρες, υπαλλήλους του Ποντιφικού Συμβουλίου για την Δικαιοσύνη και την Ειρήνη, και μελετητές της Ποντιφικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών.
Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών ημερών σκληρής δουλειάς, η συζήτηση αφορούσε τρία σημεία κλειδιά: γη, κατοικία και εργασία. Αυτά τα δικαιώματα πρέπει να είναι αυτονόητα για τον καθένα. Αντιθέτως, για την πλειονότητα, δεν είναι προσβάσιμα και κυρίως για τις νέες γενεές. Ο Πάπας Φραγκίσκος κατήγγειλε αμέτρητες φορές αυτή την κατάσταση και με πάθος υποστήριξε
- Τη σημασία μιας ευπρεπούς εργασίας για ευημερία την οικογενειών και των ανθρώπων: «Είναι διαμέσου της ελεύθερης, δημιουργικής, συναδελφικής και της αλληλοϋποστηρικτικής εργασίας που οι άνθρωποι εκφράζουν και δυναμώνουν την αξιοπρέπεια τους».
- Το αδιαμφισβήτητο δικαίωμα για αξιοπρεπή κατοικία: «Υπάρχουν τόσες οικογένειες που δεν έχουν σπιτικό, είτε διότι δεν είχαν ποτέ είτε διότι τον έχασαν εξαιτίας κάποιου γεγονότος. Οικογένεια και σπίτι πάνε μαζί. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να μεγαλώσεις μια οικογένεια χωρίς να έχεις μια κατοικία. Καλώ άπαντες-άτομα, κοινωνικούς θεσμούς, τις αρχές- να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να αποκτήσει κάθε οικογένεια ένα σπιτικό».
- Η σπουδαιότητα να υπάρχουν αγροτικές οικογένειες: «Είναι όλο και πιο απαραίτητο να μάθουμε το ρόλο τον αγροτικών οικογενειών και να τις εξελίξουμε στο μέγιστο… Πράγματι, οι οικογένειες βοηθούν το διάλογο μεταξύ διαφορετικών γενεών και θέτουν τα θεμέλια για μια πραγματική κοινωνική ολοκλήρωση. Επίσης, εκπροσωπούν την απαραίτητη συνεργασία μεταξύ αγροτικής εργασίας και αειφορίας. Και ποιός καλύτερα από τις αγροτικές οικογένειες θα μπορούσε να προστατέψει το περιβάλλον για τις επερχόμενες γενεές; Και ποιος, περισσότερο από τις αγροτικές οικογένειες, ενδιαφέρεται για την συνοχή μεταξύ ατόμων και κοινωνικών ομάδων;»
- Μέσα στο πλαίσιο της συνάντησης, έγινες αναφορά και σε άλλα δύο προβλήματα που κυρίως επηρεάζουν τους κοινωνικά αποκλεισμένους: αδελφοκτονία κι η καταστροφή του περιβάλλοντος. Ο Πάπας Φραγκίσκος επισήμανε τη σχέση μεταξύ πολέμου και ειδωλολατρικών οικονομιών: «Ένα σύστημα που για να επιβιώσει πρέπει να προκαλέσει πόλεμο(…) όπλα πωλούνται και, με αυτό, o ισολογισμός των ειδωλολατρικών οικονομιών –η παγκόσμια οικονομία που θυσιάζει ανθρώπους στο βωμό του χρήματος- εξυγιαίνεται.
- Μεταξύ βίας και κοινωνικής ανισότητας: «Οι φτωχοί κι ενδεείς που κατηγορούνται ήδη για χρήση βίας, χωρίς να έχουν ίσες ευκαιρίες και με διάφορες εκφάνσεις επιθετικότητας και διαμάχης βρίσκουν συνεχώς εύφορη γη και τελικά θα ξεσπάσουν.
Επίσης, ο Άγιος Πατέρας προειδοποιεί ότι
- Η φύση είναι στο έλεος της οικονομικής δύναμης: «Σε ένα σύστημα, που τείνει να καταβροχθίσει ό,τι στέκεται εμπόδιο στα αυξημένα κέρδη, ότι είναι ευπαθές, όπως είναι το περιβάλλον, αυτή στέκεται ανυπεράσπιστη μπροστά σε μια θεοποιημένη αγορά που γίνεται ο μοναδικός κανόνας.
- Η φύση απειλείται μονίμως από την κουλτούρα της «μίας χρήσης» : «Ο Θεός, ο πατέρας μας, μας ανέθεσε το καθήκον να χρησιμοποιούμε τη γη για εμάς, άντρες και γυναίκες, κι όχι για τα χρήματα. Αυτή είναι η αποστολή μας! Παρά ταύτα, άντρες και γυναίκες, γίνονται υποχείρια εκμετάλλευσης και καταναλωτισμού: αυτή είναι η κουλτούρα της μίας χρήσης».
- Από τα πλέον φτωχά στρώματα της κοινωνίας σε όλο τον κόσμο, τα λαϊκά κινήματα υψώνουν τη φωνή τους έτσι ώστε να δοθεί γη, στέγη κι εργασία με σκοπό να πάψει η βία και να προστατευθεί η φύση. Επιδιώκουν να αυξήσουν την απαραίτητη συνεισφορά τους στη δημιουργία μιας πιο δίκαιης κι αδελφικής κοινωνίας, από τη στιγμή που «η γη είναι το κοινό μας σπίτι κι όλοι μας είμαστε αδελφές κι αδελφοί».
Εμείς, οι φτωχοί, θέλουμε να κρατήσουμε τα ινία της μοίρας μας κι η Εκκλησία θέλει να βοηθήσει την διαδικασία αυτή. Καταλαβαίνουμε ότι η διαφορετικότητα των εμπειριών, σκέψεων και εκφράσεων δεν αποτελούν εμπόδιο αλλά αντιθέτως εμπλουτίζουν τη συζήτηση μας για την κουλτούρα της στήριξης. Ευχαριστούμε το Θεό που μας επέτρεψε να πραγματοποιήσουμε αυτή τη συνάντηση κι ελπίζουμε να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τα διάφορα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που μας επηρεάζουν και την αναγκαιότητα για συντονισμένες κινήσεις που να οδηγούν σε επίλυση τους.
Η Οργανωτική Επιτροπή
Σημείωση
Η Διάσκεψη των Ευρωπαϊκών Επιτροπών Δικαιοσύνης και Ειρήνης (Δικαιοσύνη και Ειρήνη για την Ευρώπη) είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που ενώνει σήμερα 30 Εθνικές Επιτροπές Δικαιοσύνης και Ειρήνης. Κάθε μία είναι ιδρυμένη ή αναγνωρισμένη από τη Σύνοδο των Καθολικών Επισκόπων της. Η γραμματεία της Δικαιοσύνης και Ειρήνης για την Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Παρίσι (Γαλλία).
