ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ Ι. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ [4 Μαΐου 2001]
 |
“Για όλες τις παρελθούσες και παρούσες περιστάσεις όπου τα τέκνα της Καθολικής Εκκλησίας αμάρτησαν με πράξεις και παραλήψεις κατά των ορθοδόξων αδελφών τους, ο Κύριος ας μας χορηγήσει τη συγχώρηση που του ζητούμε.” (Ιωάννης – Παύλος ο Β’) |
Αντιφώνηση του Αγίου Πατρός
προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο
Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, 4 Μαΐου 2001
Μακαριώτατε, Σεβάσμια Μέλη της Ιεράς Συνόδου,
Αγαπητοί Επίσκοποι της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος
Χριστός ανέστη!
1. Μέσα στη χαρά του Πάσχα, σας χαιρετίζω με τα λόγια του Αποστόλου Παύλου προς την Εκκλησία της Θεσσαλονίκης: “Ο Κύριος της ειρήνης δώση υμίν την ειρήνην δια παντός εν παντί τρόπω” (Β Θεσ. 3,16).
Έχω τη μεγάλη χαρά να συναντήσω τη Μακαριότητά Σας στην έδρα του προκαθημένου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος. Απευθύνω τις θερμές ευχές μου στα μέλη της Ιεράς Συνόδου και όλης της ιεραρχίας. Χαιρετίζω τον κλήρο, τις μοναστικές κοινότητες και τους πιστούς της ευγενούς αυτής γης. Η ειρήνη να είναι με όλους εσάς!
2. Θα ήθελα κατ’ αρχάς να σας εκφράσω την αγάπη και την εκτίμηση της Εκκλησίας της Ρώμης. Από κοινού, διαμοιραζόμεθα την αποστολική πίστη στον Ιησού Χριστό, τον Κύριο και Σωτήρα μας. έχουμε κοινή την αποστολική κληρονομία και το μυστηριακό δεσμό του Βαπτίσματος. και ως εκ τούτου είμεθα όλοι μέλη της οικογένειας του Θεού, καλεσμένοι να υπηρετήσουμε το μοναδικό Κύριο και να κηρύξουμε το Ευαγγέλιό Του στον κόσμο. Η Β’ Βατικανή Σύνοδος κάλεσε τους καθολικούς να θεωρούν τα μέλη των άλλων Εκκλησιών “ως αδελφούς εν Χριστώ” (Διάταγμα περί Οικουμενισμού, παρ. 3), και ο πνευματικός δεσμός της αδελφοσύνης μεταξύ της Εκκλησίας της Ρώμης και της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι δυνατός και διαρκής.
Βέβαια, φέρομε το φορτίο των αντιθέσεων του παρελθόντος και του παρόντος και επίμονων ασυνεννοησιών. Αλλά μέσα σε πνεύμα αμοιβαίας αγάπης, όλα αυτά μπορούν και πρέπει να ξεπερασθούν, γιατί αυτό είναι που μάς ζητά ο Κύριος. Έχουμε σαφώς ανάγκη μιας απελευθερωτικής πορείας καθάρσεως της μνήμης. Για όλες τις παρελθούσες και παρούσες περιστάσεις όπου τα τέκνα της Καθολικής Εκκλησίας αμάρτησαν με πράξεις και παραλήψεις κατά των ορθοδόξων αδελφών τους, ο Κύριος ας μας χορηγήσει τη συγχώρεση που Του ζητούμε!
Ορισμένες αναμνήσεις είναι ιδιαίτερα οδυνηρές, και ορισμένα γεγονότα του απώτερου παρελθόντος άφησαν μέχρι σήμερα βαθιά τραύματα στα πνεύματα και στις καρδιές του λαού. Αναλογίζομαι τη δραματική άλωση της αυτοκρατορικής πόλεως της Κωνσταντινουπόλεως, η οποία από τόσο μακρούς χρόνους ήταν ο προμαχώνας της Χριστιανοσύνης στην Ανατολή. Είναι τραγικό ότι οι επιδρομείς, ξεκινώντας για να εξασφαλίσουν την ελεύθερη πρόσβαση των χριστιανών στους Αγίους Τόπους, εστράφησαν κατά των αδελφών τους εν τη πίστει. Το γεγονός ότι χριστιανοί λατίνοι συμμετείχαν σ’ αυτό προκαλεί στους καθολικούς βαθιά θλίψη. Πώς να μη διαβλέψομε εδώ σε δράση το μυστήριον ανομίας στην καρδιά του ανθρώπου; Η κρίση ανήκει μόνο στο Θεό και επομένως εμπιστευόμεθα το βαρύ φορτίο του παρελθόντος στην άπειρη φιλευσπλαχνία Του, ικετεύοντάς Τον να θεραπεύσει τα τραύματα που κάνουν ακόμη να υποφέρει η καρδιά του Ελληνικού λαού. Μαζί, οφείλουμε να εργασθούμε γι’ αυτή τη θεραπεία, αν πράγματι η Ευρώπη που τώρα αναδύεται επιθυμεί να είναι αληθινή με την ταυτότητά της, που είναι αναπόσπαστη απ’ το χριστιανικό ουμανισμό που συμμερίζονται Ανατολή και Δύση.
3. Με την ευκαιρία αυτής της συνάντησης, επιθυμώ επίσης να διαβεβαιώσω τη Μακαριότητά Σας για τον ειλικρινή θαυμασμό που η Εκκλησία της Ρώμης τρέφει προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος για τον τρόπο με τον οποίο διεφύλαξε την κληρονομία της πίστεως και της χριστιανικής ζωής. Το όνομα της Ελλάδος αντηχεί παντού όπου το Ευαγγέλιο έχει κηρυχθεί. Το όνομα των πόλεών της είναι γνωστό στους χριστιανούς, όπου κι αν ευρίσκονται, από την ανάγνωση των Πράξεων των Αποστόλων και των Επιστολών του αγίου Παύλου. Από την αποστολική εποχή μέχρι σήμερα, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος αποτελεί πλούσια πηγή από την οποία η Δυτική Εκκλησία άντλησε τη λειτουργία της, την πνευματικότητά της και το δίκαιό της (Πρβλ. Διάταγμα περί Οικουμενισμού, παρ. 14). Οι Πατέρες, προνομιούχοι ερμηνευτές της όλης αποστολικής Παράδοσης, και οι Σύνοδοι, των οποίων η διδασκαλία παραμένει στοιχείο ασάλευτο της χριστιανικής πίστεως, αποτελούν την παρακαταθήκη της σύνολης Εκκλησίας. Η παγκόσμια Εκκλησία δεν μπορεί ποτέ να λησμονήσει το τι η ελληνική Χριστιανοσύνη της κληρονόμησε, ούτε να παύσει να αποδίδει ευχαριστίες για τη διαρκή επίδραση της ελληνικής παράδοσης.
Η Β’ Βατικανή Σύνοδος υπέμνησε στους καθολικούς την αγάπη των ορθοδόξων για τη λειτουργία, δια μέσου της οποίας οι πιστοί “αποκτούν την κοινωνία με την Αγιοτάτη Τριάδα, γενόμενοι μέτοχοι της θείας φύσεως” (Διάταγμα περί Οικουμενισμού, παρ. 15). Προσφέροντας ανά τους αιώνες λειτουργική λατρεία που είναι ευάρεστη στο Θεό, κηρύττοντας το Ευαγγέλιο και σε περιόδους σκοτεινές και δύσκολες, παρουσιάζοντας μια διδασκαλία χωρίς αλλοιώσεις, εμπνευσμένης από τις Γραφές και από τη μεγάλη Παράδοση της Εκκλησίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος ανέδειξε μια πληθώρα αγίων που μεσιτεύουν για όλο το Λαό του Θεού ενώπιον του Θρόνου του της Χάριτος. Με τους αγίους, ατενίζουμε τον οικουμενισμό της αγιότητας, ο οποίος, με τη βοήθεια του Θεού θα μας οδηγήσει τελικά προς την πλήρη κοινωνία, που δεν είναι ούτε απορρόφηση, ούτε συγχώνευση, αλλά συνάντηση εν αληθεία και αγάπη (Πρβλ. Slavorum Apostoli, παρ. 27).
4. Θέλω τέλος να εκφράσω προς της Μακαριότητά Σας την ελπίδα, ώστε να μπορέσουμε να βαδίσουμε μαζί στις οδούς της Βασιλείας του Θεού. Το 1965, με μια αμοιβαία πράξη, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος Στ’ προέβησαν στην άρση και κατάργηση από τη μνήμη και τη ζωή της Εκκλησίας της απόφασης αφορισμού μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως. Η ιστορική αυτή χειρονομία μάς ωθεί να εργασθούμε κατά τρόπο όλο και πιο διακαή προς όφελος της ενότητας, η οποία είναι το θέλημα του Χριστού. Η διαίρεση ανάμεσα στους χριστιανούς είναι αμάρτημα στα μάτια του Θεού και σκάνδαλο στα μάτια του κόσμου. Είναι τροχοπέδη στη διάδοση του Ευαγγελίου, γιατί καθιστά το κήρυγμά μας λιγότερο αξιόπιστο. Η Καθολική Εκκλησία είναι πεπεισμένη ότι πρέπει να πράξει καθετί που είναι στις δυνάμεις της για “να ετοιμάσει την οδόν Κυρίου” και για να “ποιήσει ευθείας τας τρίβους αυτού” (Ματθ. 3,3), και κατανοεί ότι αυτό πρέπει να επιτελεσθεί μαζί με τους άλλους χριστιανούς – μέσα στον αδελφικό διάλογο, τη συνεργασία και την προσευχή. Εάν ορισμένα πρότυπα οργανωμένων συναντήσεων στο παρελθόν δεν ανταποκρίνονται πλέον στην ώθηση προς την ενότητα που το Άγιο Πνεύμα ενεφύσησε πρόσφατα σχεδόν παντού στους χριστιανούς, οφείλουμε όλοι να είμεθα πιο ανοικτοί και προσεκτικοί σε ό,τι το Πνεύμα λέγει σήμερα στις Εκκλησίες (Πρβλ. Αποκ. 2, 11).
Κατά την πασχαλινή αυτή περίοδο, η συνάντηση στο δρόμο της Εμμαούς μού έρχεται στη μνήμη. Χωρίς να τον αναγνωρίσουν, οι δύο μαθητές βαδίζουν με τον Αναστημένο Κύριο, ο οποίος τους διδάσκει ερμηνεύοντάς τους τις Γραφές, “αρξάμενος από Μωϋσέως και πάντων των προφητών” (Λκ. 24, 27). Δεν κατάλαβαν όμως αμέσως τη διδασκαλία Του. Κατάλαβαν μόλις τα μάτια τους άνοιξαν και Τον ανεγνώρισαν. Τότε, αντελήφθησαν τη δύναμη των λόγων Του, λέγοντας ο ένας στον άλλο: “Ουχί η καρδία ημών καιομένη ήν εν ημίν ως ελάλει ημίν εν τή οδώ, ως διήνοιγεν ημίν τας γραφάς;” (Λκ. 24, 32). Το αίτημα για τη συμφιλίωση και την πλήρη κοινωνία καλεί και μας επίσης να ερευνούμε τις Γραφές, ώστε και μεις να γίνουμε θεοδίδακτοι (Πρβλ. Α Κορ. 4, 9).
